Službeni glasnik BiH, broj 77/25

Ustavni sud Bosne i Hercegovine u plenarnom sazivu, u predmetu broj U-26/25, rješavajući zahtjeve Denisa Bećirovića, člana Predsjedništva BiH, i četrnaest članova Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine BiH, na osnovu člana VI/3.a) Ustava Bosne i Hercegovine, člana 19. stav (1) tačka a), člana 57. stav (2) tačka b), člana 59. st. (1) i (2), člana 61. st. (1), (2) i (3) i člana 63. stav (1) tačka b) Pravila Ustavnog suda Bosne i Hercegovine – prečišćeni tekst ("Službeni glasnik Bosne i Hercegovine" br. 94/14, 47/23 i 41/24), u sastavu: Mirsad Ćeman, predsjednik Valerija Galić, potpredsjednica Angelika Nußberger, potpredsjednica Helen Keller, sutkinja Ledi Bianku, sudija Marin Vukoja, sudija Larisa Velić, sutkinja na sjednici održanoj 27. novembra 2025. godine donio je

ODLUKU O DOPUSTIVOSTI I MERITUMU

Odlučujući o zahtjevima Denisa Bećirovića, člana Predsjedništva Bosne i Hercegovine, i četrnaest članova Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine za ocjenu ustavnosti Zaključaka povodom Informacije u vezi s odlukom Centralne izborne komisije BiH o prestanku mandata predsjedniku Republike Srpske Miloradu Dodiku broj 02/1-021-1012/25, koje je Narodna skupština Republike Srpske usvojila na 24. posebnoj sjednici održanoj 22. augusta 2025. godine,

utvrđuje se da tačka 4, prva rečenica tačke 9 (koja je nakon izmjena postala tačka 7) i tačka 12 (koja je nakon izmjena postala tačka 10) Zaključaka povodom Informacije u vezi s odlukom Centralne izborne komisije BiH o prestanku mandata predsjedniku Republike Srpske Miloradu Dodiku broj 02/1-021-1012/25 nisu u skladu sa čl. I/2, I/3, III/2.a) i 5, III/3.b) i VI/5. Ustava Bosne i Hercegovine.

U skladu sa članom 61. st. (1), (2) i (3) Pravila Ustavnog suda, tačka 4, prva rečenica tačke 9 (koja je nakon izmjena postala tačka 7) i tačka 12 (koja je nakon izmjena postala tačka 10) Zaključaka povodom Informacije u vezi s odlukom Centralne izborne komisije BiH o prestanku mandata predsjedniku Republike Srpske Miloradu Dodiku broj 02/1-021-1012/25 stavljaju se van snage i prestaju važiti od dana njihovog usvajanja.

Na osnovu člana 64. stav (4) Pravila Ustavnog suda Bosne i Hercegovine, prestaje pravno djelovanje Odluke o privremenoj mjeri broj U-28/25 od 10. septembra 2025. godine.

Obustavlja se postupak pokrenut po zahtjevu Denisa Bećirovića, člana Predsjedništva Bosne i Hercegovine, i četrnaest članova Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine za ocjenu ustavnosti druge rečenice tačke 6. i tač. 7. i 8. Zaključaka povodom Informacije u vezi s odlukom Centralne izborne komisije BiH o prestanku mandata predsjedniku Republike Srpske Miloradu Dodiku broj 02/1-021-1012/25 zato što je osporeni opći akt prestao važiti.

Odbacuju se zahtjevi Denisa Bećirovića, člana Predsjedništva Bosne i Hercegovine, i četrnaest članova Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine za ocjenu ustavnosti tač. 1, 2, 3, 5, prve rečenice tačke 6, druge rečenice tačke 9. i tač. 10. i 11. Zaključaka povodom Informacije u vezi s odlukom Centralne izborne komisije BiH o prestanku mandata predsjedniku Republike Srpske Miloradu Dodiku broj 02/1-021-1012/25 zbog nenadležnosti Ustavnog suda za odlučivanje.

Odluku objaviti u "Službenom glasniku Bosne i Hercegovine", "Službenim novinama Federacije Bosne i Hercegovine", "Službenom glasniku Republike Srpske" i "Službenom glasniku Brčko distrikta Bosne i Hercegovine".

OBRAZLOŽENJE

I. Uvod

1. Denis Bećirović, član Predsjedništva Bosne i Hercegovine (u daljnjem tekstu: podnosilac Bećirović), podnio je 29. augusta 2025. godine Ustavnom sudu Bosne i Hercegovine (u daljnjem tekstu: Ustavni sud) zahtjev za rješavanje ustavnog spora povodom tač. 3–9, 11. i 12. Zaključaka povodom Informacije u vezi s Odlukom Centralne izborne komisije BiH o prestanku mandata predsjedniku Republike Srpske Miloradu Dodiku (u daljnjem tekstu: Zaključci), koje je Narodna skupština Republike Srpske (u daljnjem tekstu: Narodna skupština) usvojila na 24. posebnoj sjednici održanoj 22. augusta 2025. godine. Zahtjev je evidentiran pod brojem U-26/25.

2. Četrnaest članova Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine BiH, i to: Aida Baručija, Sabina Ćudić, Rejhana Dervišević, Jasmin Emrić, Elvisa Hodžić, Jasmin Imamović, Mia Karamehić-Abazović, Predrag Kojović, Saša Magazinović, Šemsudin Mehmedović, Albin Muslić, Nihad Omerović, Ermina Salkičević-Dizdarević i Denis Zvizdić (u daljnjem tekstu: podnosioci poslanici), podnijelo je 2. septembra 2025. godine Ustavnom sudu zahtjev za rješavanje spora između Bosne i Hercegovine i entiteta Republika Srpska u vezi sa Zaključcima. Zahtjev je evidentiran pod brojem U-28/25. Podnosioci poslanici su, na osnovu člana 64. Pravila Ustavnog suda, zatražili da Ustavni sud donese privremenu mjeru kojom bi Zaključke privremeno stavio van snage do donošenja konačne odluke Ustavnog suda o podnesenom zahtjevu i zabranio svim organima vlasti, institucijama, službenim ili odgovornim licima koja imaju obavezu postupanja po Zaključcima da ne preduzimaju bilo kakve radnje u smislu provođenja Zaključaka.

II. Postupak pred Ustavnim sudom

3. Ustavni sud, predsjednik Mirsad Ćeman, Odlukom o privremenoj mjeri broj U-28/25 od 10. septembra 2025. godine privremeno je stavio van snage tač. 6, 7. i 8. Zaključaka ab initio i sve akte donesene na osnovu tač. 6, 7. i 8. Zaključaka, privremeno zabranio svim zakonodavnim, izvršnim i sudskim institucijama u Republici Srpskoj, kao i svim službenim ili odgovornim licima u tim institucijama Republike Srpske ili jedinicama lokalne samouprave ili bilo kojem organu jedinice lokalne samouprave, kao i službenim ili odgovornim licima iz Republike Srpske koja obavljaju dužnost u institucijama Bosne i Hercegovine da preduzimaju bilo kakve radnje na osnovu tač. 6, 7. i 8. Zaključaka do donošenja konačne odluke Ustavnog suda o podnesenom zahtjevu za ocjenu ustavnosti (vidi Ustavni sud, Odluka o privremenoj mjeri broj U-28/25 od 10. septembra 2025. godine, dostupna na www.ustavnisud.ba).

4. Na osnovu člana 23. stav (2) Pravila Ustavnog suda, od Narodne skupštine zatraženo je 3. i 10. septembra 2025. godine da dostavi odgovor na zahtjeve u roku od 30 dana od prijema dopisa.

5. Narodna skupština nije dostavila odgovor na zahtjeve.

6. S obzirom na to da se zahtjevima pokreću ista ili slična ustavna pitanja, Ustavni sud je, u skladu sa članom 32. Pravila Ustavnog suda, odlučio da navedene zahtjeve spoji i donese jednu odluku pod brojem U-26/25.

III. Zahtjev

Relevantne činjenice

7. Milorad Dodik je pravomoćnom presudom Suda Bosne i Hercegovine (u daljnjem tekstu: Sud BiH) proglašen krivim da je kao predsjednik Republike Srpske počinio krivično djelo neizvršavanja odluka visokog predstavnika iz člana 203.a stav 1. Krivičnog zakona Bosne i Hercegovine. Kao pravna posljedica osude Miloradu Dodiku je prestao mandat predsjednika Republike Srpske s 12. junom 2025. godine kao danom pravomoćnosti presude, što je utvrđeno Odlukom Centralne izborne komisije BiH (u daljnjem tekstu: CIKBiH) od 6. augusta 2025. godine (dostupna na www.izbori.ba/Documents/2025/pi_2025_1/od_prestanak_mandata_md-bos.pdf, preuzeta 5. septembra 2025. godine). Zbog toga je CIKBiH odlukom od 28. augusta 2025. godine raspisao prijevremene izbore za predsjednika Republike Srpske za 23. novembar 2025. godine (dostupna na www.izbori.ba/Documents/2025/pi_2025_1/pi_2025_1_od_rasp_iz-bos.pdf, preuzeta 5. septembra 2025. godine).

8. Narodna skupština je na 24. posebnoj sjednici održanoj 22. augusta 2025. godine usvojila Informaciju u vezi s odlukom Centralne izborne komisije o prestanku mandata predsjedniku Republike Srpske Miloradu Dodiku (u daljnjem tekstu: Informacija, dostupna na www.narodnaskupstinars.net/?q=ci/narodna-skupština/sjednice/materijali-za-sjednice/materijali-za-dvadeset-četvrtu-posebnu-sjednicu, preuzeta 5. septembra 2025. godine). U Informaciji je navedeno:

Nelegalni i nelegitimni stranac Kristijan Šmit, uzurpator funkcije visokog predstavnika u BiH, je 2024. godine donio Odluku kojom je nametnuo Zakon o izmjenama i dopunama Izbornog zakona Bosne i Hercegovine kojom su propisani dodatni razlozi za prestanak mandata izabranom članu organa vlasti na svim nivoima u BiH prije isteka vremena na koje je izabran. Prema izmjenama Izbornog zakona BiH dodatni razlozi za prijevremeni prestanak mandata su: pravosnažna sudska presuda kojom se izriče mjera bezbjednosti zabrane obavljanja određenog zanimanja, djelatnosti ili dužnosti koja predstavlja funkciju izabranog člana u organu vlasti, te pravosnažna sudska presuda kojom se izriče kazna koja za pravnu posljedicu ima prestanak službene dužnosti i prestanak radnog odnosa.

Uz izmjene i dopune Krivičnog zakona BiH koje je nametnuo 2023. godine jasno je da je neizabrani, nelegalni i nelegitimni stranac Kristijan Šmit godinama temeljno pripremao pravni i politički teren kako bi pokušao iz političkog života eliminisati demokratski i od naroda izabranog predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika. Kristijan Šmit je, iako nema zakonodavnu vlast, nametnuo krivično djelo – član 203a Krivičnog zakona BiH "Neizvršavanje odluka visokog predstavnika".

Dakle, planski je osmišljen i godinama pripreman državni udar na Republiku Srpsku kroz odluku redovnog suda, koja je donesena sa ciljem da postane presedan i temeljna praksa za sva buduća postupanja, a na način da se aktima niže pravne snage koji dolaze iz Sarajeva derogiraju svi akti koje donesu najviše institucije Republike Srpske. Na ovaj način se derogira vladavina prava i hijerarhija pravnih akata, uz već poznato protivpravno i antidejtonsko preuzimanje zakonodavne, sudske i izvršne vlasti svih dosadašnjih visokih predstavnika.

Razlog za podizanje i potvrđivanje optužnice protiv predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika zasniva na činjenici da je Milorad Dodik vršeći svoje ustavne nadležnosti i obaveze potpisao ukaz o proglašenju dva zakona koja je donijela Narodna skupština Republike Srpske, u skladu sa Ustavom i zakonom propisanom procedurom. Miloš Lukić je, kao v.d. direktor JU Službeni glasnik Republike Srpske, iste objavio u Službenom glasniku Republike Srpske kako je to Ustavom i zakonom propisano.

Sud i tužilaštvo BiH su radili u službi pojedinca Kristijana Šmita, zanemarujući činjenicu da je predsjednik Republike Srpske ustavna kategorija, da je predsjednik Milorad Dodik izabran voljom naroda, te da je postupao u okviru Ustavnom i zakonom datih ovlašćenja. Donoseći i u drugom stepenu potvrđujuću osuđujuću presudu još jednom je potvrđeno da se radi o marionetskom i neustavnom pravosudnom sistemu koji nema kapacitet da interes i zaštitu integriteta države i njenih konstitutivnih elemenata stavi iznad političkih interesa neizabranih stranaca.

Drugostepenom presudom Sud BiH je pokušao da Kristijana Šmita proglasi sastavnim dijelom ustavnopravnog poretka BiH:

"Iako žalba odbrane pokušava pitanje Visokog predstavnika u BiH, svesti na činjenično pitanje, time gradeći put otvaranju mnogim, za odbranu spornim pitanjima o njegovom legitimnom postojanju i postavljenju, ovo Vijeće cijeni da se radi o isključivo pravnom pitanju, obzirom da predmetna funkcija predstavlja notoran dio državnog i pravnog sistema države Bosne i Hercegovine, odnosno njenog ustavnog poretka" – citat iz drugostepene presude.

"Kompletno djelovanje i postupanje optuženog Milorada Dodika implicira zaključak da je cilj bio počinjenje predmetnog krivičnog djela, odnosno krajnje nepoštovanje autoriteta Visokog predstavnika u BiH, čija funkcija je dio ustavnog poretka ove države, a koji postupak optuženog se sublimira u bitna obilježja krivičnog djela iz člana 203a KZ BiH" - citat iz drugostepene presude.

Na ovakav način Sud BiH je pokušao da nelegalno i nelegitimno postupanje Kristijana Šmita, kao i instituciju Visokog predstavnika koji ima kolonijalni karakter, uvede u ustavni poredak BiH, navodeći u svom aktu da visoki predstavnik "predstavlja notoran dio državnog i pravnog sistema države Bosne i Hercegovine, odnosno njenog ustavnog poretka". Na ovaj način se pokušava formirati sudska praksa redovnih sudova u BiH koja je pogubna za srpski narod. Visoki predstavnik međunarodne zajednice u BiH jeste dejtonska kategorija, ali nije ustavna. Visoki predstavnik se ne pominje u Ustavu BiH, već u Aneksu 10, stoga je konstrukcija Suda BiH potpuno neutemeljena, dok visoki predstavnik nema nikakva ustavna ovlašćenja.

Presuda Suda BiH i potonje postupanje CIK-a BiH su pokušaj kodifikacije bonskih ovlašćenja kao dijela ustavnopravnog sistema BiH:

"Konačno, ovo Vijeće cijeni da Bonski zaključci nisu nužno ni morali biti provedeni kao dokaz u postupku, kao što se kao dokaz ne izvode ni postojeći zakoni. Iz same odluke Visokog predstavnika u BiH, kojom je predmetno krivično djelo ustanovljeno, proizlaze njegove ovlasti utvrđene upravo Bonskim zaključcima, čime isti jasno obrazlaže svoje ovlaštenje za intervencijom u domaći pravni sistem."

Donošenjem drugostepene presude, a nakon nje i Odluke Centralne izborne Komisije BiH o oduzimanju mandata predsjedniku Republike Srpske, iznevjerena su sva očekivanja u suživot i dejtonsku BiH, te je potvrđeno uvjerenje Republike Srpske da nije prihvaćena kao dio Bosne i Hercegovine i da je cilj njeno poništavanje iz ustavnopravnog poretka BiH. Proces transformacije BiH u unitarnu državu je na vrhuncu, a u takvoj BiH bez konsocijativne demokratije, bez instituta pariteta, kompromisa, zaštite vitalnih nacionalnih i entitetskih interesa, bez entitetskog glasanja, srpski narod je osuđen na majorizaciju i nestanak.

Cilj drugostepene presude Suda BiH i Odluke CIK-a je da se kroz primjenu unitarističkog koncepta poništi Ustav Republike Srpske koji je po mišljenju Venecijanske komisije, OHR-a i Ustavnog suda BiH usklađen sa Ustavom BiH. Dakle, cilj je i rušenje dejtonskog, ustavnog uređenja državne zajednice BiH. Ustavi entiteta imaju najvišu pravnu snagu nakon Ustava BiH, stoga u sukobu zakona BiH i Ustava Republike Srpske mora se poći od činjenice da je Ustav Republike Srpske akt veće pravne snage, usklađen sa dejtonskim Ustavom i da se kao takav mora poštovati.

Navedenim odlukama, koje su isključivo političke prirode, pokušava se obrisati i poništiti volja jednog konstitutivnog naroda u BiH, odnosno volja više od 300 000 glasača i rezultati demokratski provedenih izbora, te se pokušava derogirati pravo i obaveza izabranih predstavnika vlasti da izvršavaju ustavne dužnosti.

Dakle, Ustav Republike Srpske je akt naviše pravne snage nakon Ustava BiH i Odluke Centralne izborne komisije BiH nisu iznad Ustava Republike Srpske. Prestanak mandata Odlukom CIK-a je neustavan, nije usklađen sa Ustavom Republike Srpske, te samim tim ne može imati ni pravno dejstvo niti uticati na legitimno izabranog predsjednika Republike Srpske. Dakle, prestanak mandata odlukom CIK-a je direktno suprotan Ustavu Republike Srpske, a indirektno i Ustavu BiH. CIK BiH potvrđuje, ali ne daje mandat, te ga stoga ne može ni oduzeti. Mandat daju građani izražavajući svoju slobodnu volju u izbornom procesu. CIK BiH nije iznad Ustava Republike Srpske i kao takav svojim aktima ne može poništavati akte veće pravne snage.

S tim u vezi, važnost imaju predmetni članovi Ustava Republike Srpske kao najvišeg pravnog akta Republike:

– član 87. Ustava: "Predsjedniku Republike prestaje mandat prije isteka vremena na koje je biran u slučaju ostavke ili opoziva." Dakle, Ustavom Republike Srpske predviđeni su razlozi za prestanak mandata predsjednika Republike prije isteka vremena na koje je izabran. Među navedenim razlozima nema sudske presude ili odluke visokog predstavnika. Izborni zakon BiH ne može proširivati razloge za raniji prestanak mandata, jer su ovi razlozi ustavna materija, koju zakon ne može dodatno da razrađuje i dopisuje.

– Član 88. Ustava Republike Srpske definiše sljedeće: "Predsjednik Republike je odgovoran građanima i oni ga mogu opozvati istim postupkom po kome su ga i izabrali." Dakle, postoji mogućnost opoziva predsjednika Republike, a iz ustavne norme slijedi da bi takav postupak podrazumijevao referendumsko izjašnjavanje građana.

Od izuzetne važnosti je apostrofirati da je prema Zakonu o imunitetu Republike Srpske, čiji tekst je potvrdio Ustavni sud Republike Srpske, u članu 3. stav 2. decidno navedeno da:

"Predsjednik i potpredsjednici Republike Srpske i članovi vlade Republike Srpske neće biti krivično ili građanski odgovorni za postupke izvršene u okviru njihovih dužnosti za vrijeme trajanja mandata i nakon prestanka mandata."

Izborni zakon BiH je pravni akt niže pravne snage od Ustava Republike Srpske i samim tim ne može imati prvenstvo primjene u odnosu na Ustav Republike Srpske. Predmetni Zakon u Osnovnim odredbama (Član 1.1) navodi: "Ovim zakonom uređuje se izbor članova i delegata Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine i članova Predsjedništva Bosne i Hercegovine, te utvrđuju principi koji važe za izbore na svim nivoima vlasti u Bosni i Hercegovini." Iz navedene odredbe proizilazi da Izborni zakon BiH reguliše izbore za BiH nivo, dok se nosioci vlasti u entitetima biraju u skladu sa entitetskim zakonima.

Prihvatanjem predmetnog postupanja CIK-a bio bi prihvaćen unitaristički koncept BiH u kojem neće biti Republike Srpske. Nosioci suvereniteta u BiH su konstitutivni narodi i entiteti. Dejtonsko ustavno uređenje, sa svim svojim manjkavostima, predstavlja jedini mogući pravni okvir za opstanak i funkcionisanje BiH na osnovama pariteta i konsenzusa. BiH se nalazi u stanju uzurpacije vlasti, derogiranja Dejtonskog mirovnog sporazuma i poništavanja vladavine prava. Narodna skupština Republike Srpske, nosilac suverene volje naroda Republike Srpske, ima obavezu da zaštiti ustavni poredak Republike Srpske i ustavni poredak BiH.

9. Na istoj sjednici Narodna skupština je usvojila osporene zaključke (vidi tačku 38. ove odluke).

10. Na istoj sjednici Narodne skupštine također je usvojena i Odluka o raspisivanju republičkog referenduma na teritoriji Republike Srpske za 25. oktobar 2025. godine s referendumskim pitanjem koje glasi: "Da li prihvatate odluke neizabranog stranca Kristijana Šmita i presude neustavnog Suda BiH izrečene protiv predsjednika Republike Srpske, kao i odluku CIK-a o oduzimanju mandata predsjedniku Republike Srpske Miloradu Dodiku?" (www.narodnaskupstinars.net/?q=la/vijesti/narodna-skupština-usvojila-informaciju-i-zaključke-u-vezi-sa-odlukom-cik-bih-o-prestanku-mandata-predsjedniku-republike-srpske-i-odluku-o-raspisivanju-republičkog-referenduma, pregledano 5. septembra 2025. godine).

11. Postupajući u skladu sa Zaključcima, Republička izborna komisija Republike Srpske (u daljnjem tekstu: RIK) na sjednici održanoj 3. septembra 2025. godine donijela je Odluku o neprovođenju prijevremenih izbora za predsjednika Republike Srpske (novinski članak s izjavom predsjednika RIK-a dostupan na lat.rtrs.tv/vijesti/vijest.php?id=613151, pregledan 5. septembra 2025. godine).

12. Narodna skupština je na 26. posebnoj sjednici održanoj 24. septembra 2025. godine usvojila Zaključak o izmjenama Zaključaka broj 02/1-021-1012/25 (vidi tačku 39. ove odluke).

a) Navodi iz zahtjeva broj U-26/25

13. Podnosilac Bećirović navodi da ratione personae spada u ovlaštene pokretače postupka iz člana VI/3.a) Ustava Bosne i Hercegovine. Navodi da ta norma daje za pravo članu Predsjedništva BiH ne samo da pokrene tzv. klasični postupak apstraktne ocjene ustavnosti već i konkretan "spor" između države i entiteta u vezi s bilo kojim spornim pitanjem koje se tiče Ustava BiH, bez obzira na (ne)zakonodavnu formu akta koji je generirao ustavnopravni spor. Dalje navodi da su osporeni zaključci, osim tač. 1, 2. i 10, po svom sadržaju opći pravni akti, slični zakonima u materijalnopravnom smislu, pa se njihova ustavnost može ocjenjivati u smislu postupka "apstraktne ocjene ustavnosti". Podnosilac Bećirović smatra da, sekundarno, ukoliko Ustavni sud smatra da Zaključci nisu opći pravni akti u materijalnopravnom smislu, oni mogu biti predmet ocjene ustavnosti po osnovu "ustavnopravnog spora" iz člana VI/3.a) Ustava Bosne i Hercegovine. Obrazlažući tvrdnju o zakonskoj prirodi Zaključaka, podnosilac Bećirović je naveo da oni predstavljaju akt zakonodavne vlasti koji, shodno članu 182. Poslovnika Narodne skupštine Republike Srpske, daje obavezujući nalog adresiranim organima da se "politika pretvori u pravne obaveze". U pogledu nadležnosti Ustavnog suda da ocjenjuje ustavnost Zaključaka, podnosilac Bećirović se pozvao na odluke Ustavnog suda br. U-9/09, U-2/22 i U-7/25.

14. U odnosu na tač. 3, 5. i 9. Zaključaka, podnosilac Bećirović je naveo da se tim tačkama "ne prihvata" visoki predstavnik u institucionalnom ili personalnom smislu, "odbacuju" njegove odluke i praksa Suda BiH i Ustavnog suda u pogledu ustavnopravne uloge institucije visokog predstavnika i pravne snage njegovih odluka. Smatra da je navedeno apsolutno van ustavnih nadležnosti entiteta Republika Srpska, zbog čega su te tačke Zaključaka neustavne.

15. U odnosu na tačku 4. Zaključaka, podnosilac Bećirović navodi da entitet Republika Srpska po Ustavu Bosne i Hercegovine nema nadležnost da odbacuje presude Suda BiH. Navodi da pravomoćne presude Suda BiH, na osnovu načela supremacije državnog prava, ne potpadaju pod ustavnu ili zakonsku nadležnost entiteta Republika Srpska, niti mogu biti predmet njegove diskrecione procjene. Stoga smatra da je neustavan zaključak kojim se "ne prihvata i odbacuje" obavezujuća presuda Suda BiH protiv Milorada Dodika. Osim toga, podnosilac Bećirović smatra da taj zaključak grubo krši član I/2. Ustava Bosne i Hercegovine, načelo pravne države i njemu inherentni dio načelo pravne sigurnosti.

16. U odnosu na tačku 6. Zaključaka, podnosilac Bećirović je ponovio da entitet Republika Srpska nema bilo kakvu nadležnost da odbacuje presude Suda BiH, što se odnosi i na odluke CIKBiH. Stoga smatra da zahtjev Narodne skupštine da Milorad Dodik "nastavi obavljati funkciju predsjednika Republike Srpske u punom kapacitetu, poštujući Ustav Republike Srpske i izvršavajući svoje ustavne obaveze" krši član I/2. Ustava Bosne i Hercegovine, načelo pravne države i demokratije, te slobodnih izbora.

17. U odnosu na tačku 7. Zaključaka, podnosilac Bećirović navodi da entitet Republika Srpska, po Ustavu Bosne i Hercegovine, nema nadležnost da "odbacuje mogućnost provođenja prijevremenih izbora za predsjednika Republike Srpske". Navodi da odluka o provođenju prijevremenih izbora za predsjednika Republike Srpske spada u isključivu nadležnost države Bosne i Hercegovine, institucionalno CIKBiH. Stoga smatra da je taj zaključak suprotan načelu pravne države i demokratije, te slobodnih izbora iz člana I/2. Ustava Bosne i Hercegovine.

18. U odnosu na tačku 8. Zaključaka, podnosilac Bećirović navodi da, jednako kao i u odnosu na tač. 6. i 7, entitet Republika Srpska nema nadležnost da "odbacuje mogućnost provođenja prijevremenih izbora za predsjednika Republike Srpske". Osim toga, istakao je da je također neustavno nalaganje poštovanja ili izvršavanja neustavnih odluka, koje su suprotne nadređenim državnim pojedinačnim ili općim pravnim aktima.

19. U odnosu na tačku 11. Zaključaka, podnosilac Bećirović je naveo da je Ustavni sud u Odluci broj U-1/11 zaključio da Republika Srpska nema ustavnu nadležnost za reguliranje pravne materije koja je predmet Zakona o statusu državne imovine koja se nalazi na teritoriji Republike Srpske i pod zabranom je raspolaganja ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 135/10) jer je to, u skladu sa čl. I/1, III/3.b) i IV/4.e) Ustava Bosne i Hercegovine, nadležnost Bosne i Hercegovine. Navodi da Republika Srpska nema bilo kakvo ustavno pravo da odlučuje o državnoj imovini u smislu da usvaja bilo kakav zaključak u smislu deklarativnog ili kondemnatornog odlučivanja. Stoga smatra da je i "konstatovanje" da je državna imovina "dana u nadležnost entitetima prema principu generalne klauzule" neustavno.

20. U odnosu na tačku 12. Zaključaka, podnosilac Bećirović je naveo da iz Odluke Ustavnog suda broj U-5/98 proizlazi da entiteti i narodi nemaju pravo na "samoopredjeljenje" po osnovu Ustava Bosne i Hercegovine. Smatra da je ta tačka početak jednog obavezujućeg pravnog procesa koji ide u pravcu da se usvoji neustavna rezolucija o samoopredjeljenju srpskog naroda i Republike Srpske.

21. Podnosilac Bećirović je predložio da Ustavni sud utvrdi da Republika Srpska nema ustavnu nadležnost za donošenje tač. 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 11. i 12. Zaključaka, te da su tač. 6. i 7. Zaključaka suprotne članu I/2. Ustava Bosne i Hercegovine, a tačka 11. čl. I/2. i VI/5. Ustava Bosne i Hercegovine, te da te tačke Zaključaka stavi van snage.

b) Navodi iz zahtjeva broj U-28/25

22. Podnosioci poslanici navode da, iako su osporeni akti niže pravne snage od zakona u smislu člana VI/3.a) Ustava Bosne i Hercegovine, postoji ustavnopravni osnov da Ustavni sud odluči o zahtjevu, te su se u vezi s tim pozvali na odluke Ustavnog suda br. U-2/22 i U-7/25. Navode da su Zaključci u suprotnosti sa čl. I/2, III/3.b) i VI/5. Ustava Bosne i Hercegovine.

23. U odnosu na tačku 1. Zaključaka, podnosioci poslanici navode da je Narodna skupština usvojila Informaciju. Navode da se u Informaciji tvrdi da je Christian Schmidt "nelegalni i nelegitimni stranac, uzurpator funkcije visokog predstavnika u BiH". U vezi s tim ističu da Aneks X Općeg okvirnog sporazuma za mir (u daljnjem tekstu: Dejtonski sporazum) ne poznaje funkciju uzurpatora pozicije visokog predstavnika, već samo poziciju visokog predstavnika kao tumača civilnog aspekta implementacije mirovnog sporazuma. Dalje navode da se u Informaciji navodi da su "Sud i Tužilaštvo BiH [...] radili u službi pojedinca Kristijana Šmita, zanemarujući činjenicu da je predsjednik Republike Srpske ustavna kategorija", što je u suprotnosti s načelom vladavine prava iz člana I/2. Ustava Bosne i Hercegovine. Podnosioci poslanici dalje obrazlažu da se na stranici 4. Informacije tvrdi da je "cilj drugostepene presude Suda BiH i Odluke CIK-a da se kroz primjenu unitarističkog koncepta poništi Ustav Republike Srpske", što prejudicira nepoštovanje pravomoćnih odluka Suda BiH i CIKBiH. Smatraju da je to u suprotnosti sa članom III/3.b) Ustava Bosne i Hercegovine, koji govori o supremaciji državnih propisa i odluka državnih institucija nad entitetskim odlukama. Dalje navode da su u Informaciji navedene netačne i neustavne tvrdnje da "odluke Centralne izborne komisije BiH nisu iznad Ustava Republike Srpske", da je "Izborni zakon BiH pravni akt niže pravne snage od Ustava Republike Srpske" te da su "nosioci suvereniteta u BiH narodi i entiteti". Podnosioci poslanici smatraju da je to u suprotnosti sa članom I/1. Ustava Bosne i Hercegovine prema kojem državni kontinuitet pripada isključivo Bosni i Hercegovini.

24. U odnosu na tačku 2. Zaključaka, podnosioci poslanici su naveli da ona predstavlja paušalnu tvrdnju koja je ujedno neustavna s aspekta Aneksa X Dejtonskog sporazuma, koji govori o visokom predstavniku kao dijelu ustavnopravnog poretka Bosne i Hercegovine i kao "tumaču civilnog aspekta implementacije mirovnog sporazuma".

25. U odnosu na tačku 3. Zaključaka, podnosioci poslanici su naveli da činjenica da li je Christian Schmidt izabran na način kako to Narodna skupština smatra da bi trebalo biti učinjeno ne mijenja činjenicu da niti jedan organ države Bosne i Hercegovine niti međunarodne institucije nisu osporili njegov mandat u Bosni i Hercegovini. Također su naveli da ni Ustavni sud nije osporio nijednu odluku Christiana Schmidta s aspekta njegovog legitimiteta kao visokog predstavnika. Stoga smatraju da "neprihvatanje" odluka Christiana Schmidta prejudicira nepoštovanje načela vladavine prava jer je visoki predstavnik ustavna institucija BiH koja ima ustavnu obavezu da u određenim slučajevima supstituira domaćeg zakonodavca.

26. U odnosu na tačku 4. Zaključaka, podnosioci poslanici su naveli da se njom, u suštini, daje smjernica svim institucijama i građanima RS da ne poštuju punovažne odluke državnih institucija BiH. U vezi s tim su istakli da je članom 182. stav 2. Poslovnika Narodne skupštine propisano da se "zaključci dostavljaju organima i organizacijama na koje se odnose", iz čega proizlazi obaveza njihove primjene. Podnosioci poslanici smatraju da se na taj način očigledno krši načelo vladavine prava iz člana I/2. Ustava Bosne i Hercegovine. Navode da Izborni zakon BiH, prema kojem je CIKBiH donio odluku o prestanku mandata Miloradu Dodiku, predstavlja odluku institucija BiH u smislu člana III/3.b) Ustava Bosne i Hercegovine. Podnosioci poslanici ističu da je u tom zaključku sporno što zakonodavni organ jednog entiteta "odbacuje" pravomoćnu odluku državnih institucija i time daje smjernicu za njeno nepoštovanje, što predstavlja direktno kršenje Ustava Bosne i Hercegovine.

27. U odnosu na tačku 5. Zaključaka, podnosioci poslanici su naveli da se radi o još jednoj paušalnoj tvrdnji, te da je Ustavni sud jedina institucija nadležna da ustanovi šta predstavlja "državni udar" i kada je "urušen ustavni poredak Bosne i Hercegovine", što Ustavni sud nikada nije utvrdio.

28. U odnosu na tačku 6. Zaključaka, podnosioci poslanici su naveli da se u drugoj rečenici te tačke daje nalog, odnosno obaveza "predsjedniku Republike Srpske Miloradu Dodiku da nastavi obavljati funkciju predsjednika Republike Srpske". U vezi s tim, ističu da je takav nalog u direktnoj suprotnosti s načelom vladavine prava iz člana I/2. Ustava Bosne i Hercegovine jer se njime negira, odnosno ignorira pravomoćna presuda Suda Bosne i Hercegovine na osnovu koje je Miloradu Dodiku prestao mandat predsjednika Republike Srpske. Podnosioci poslanici su naveli da je poštovanje pravomoćnih i konačnih presuda sudova, kao i odluka državnih institucija kao što je CIKBiH, jedan od osnovnih elemenata načela vladavine prava, te ako nema poštovanja tog načela na teritoriji cijele države, onda je to de facto paralelni pravni poredak, što direktno zadire u teritorijalni integritet i suverenitet države. Također su naveli da je tim zaključkom Narodna skupština postupila suprotno članu III/3.b) Ustava BiH koji govori o pravnom poretku i nadležnosti institucija jer je u ovom slučaju entitet kao niži organ vlasti u odnosu na državni nivo vlasti odlučio ignorirati pravomoćnu presudu državnog Suda Bosne i Hercegovine.

29. U odnosu na tačku 7. Zaključaka, podnosioci poslanici su naveli da se u drugoj rečenici te tačke pokušava stvoriti paralelni pravni poredak u entitetu Republika Srpska i ignorirati odluke institucija Bosne i Hercegovine. Ukazali su na to da je CIKBiH raspisao prijevremene izbore za predsjednika entiteta Republika Srpska za 23. novembar 2025. godine, te da se ta odluka smatra odlukom institucija Bosne i Hercegovine u smislu člana III/3.b) Ustava BiH, koju su svi subjekti vlasti dužni da poštuju. Podnosioci poslanici smatraju da zahtjev Narodne skupštine da se politički faktori u Republici Srpskoj ne prijavljuju na prijevremene izbore predstavlja kršenje načela vladavine prava, hijerarhije pravnih propisa u Bosni i Hercegovini, Izbornog zakona BiH, ali i krivično djelo prema članu 150. Krivičnog zakona BiH.

30. U odnosu na tačku 8. Zaključaka, podnosioci poslanici su naveli da ona predstavlja direktan nalog da se onemogući demokratsko održavanje izbora na teritoriji entiteta Republika Srpska. Navode da ako bi se to doslovno tumačilo, Ministarstvo unutrašnjih poslova Republike Srpske bi bilo dužno da opstruira održavanje izbora, što bi moglo imati i ozbiljnu prijetnju oružanom silom. Dalje su naveli da se tim zaključkom prijeti krivičnim progonom svakome ko eventualno bude sarađivao s CIKBiH. Stoga smatraju da primjena tog zaključka ne bi imala samo pravne ili političke, već i sigurnosne posljedice jer bi moglo doći do konflikta organā legitimne prisile s državnog i entitetskog nivoa. Podnosioci poslanici ističu da se na taj način krši ustavno načelo vladavine prava iz člana I/2. Ustava Bosne i Hercegovine jer je jasno da se u slučaju primjene tog zaključka neće omogućiti "slobodni i demokratski izbori". Osim toga, naveli su da se time krši i načelo hijerarhije pravnih propisa iz člana III/3.b) Ustava Bosne i Hercegovine jer se u ovom slučaju onemogućava djelovanje legitimne državne institucije kao što je CIKBiH na teritoriji jednog entiteta.

31. U odnosu na tačku 9. Zaključaka, podnosioci poslanici su naveli da je ona u suprotnosti sa članom VI/5. Ustava Bosne i Hercegovine prema kojem su "odluke Ustavnog suda konačne i obavezujuće". Naveli su da Narodna skupština ima pravo, kao u drugom dijelu tog zaključka, u političkom smislu konstatirati da "visoki predstavnik nije predviđen u Ustavu BiH, već u Aneksu 10", ali da nema pravo "odbaciti" odluke Ustavnog suda zato što su one konačne i obavezujuće, a njihovo neprimjenjivanje povlači ozbiljne posljedice po vladavinu prava. Osim toga, podnosioci poslanici su naveli da Ustavni sud ima jasnu praksu u pogledu statusa visokog predstavnika, kao što su odluke br. U-9/00, U-16/00 i U-27/22.

32. U odnosu na tačku 10. Zaključaka, podnosioci poslanici su naveli da se njom tvrdi da je entitet Republika Srpska svojim potpisom Dejtonskog sporazuma unio svoj suverenitet i sastavio Bosnu i Hercegovinu zajedno s Federacijom BiH. U vezi s tim su istakli da se, shodno članu I/3. Ustava Bosne i Hercegovine, Bosna i Hercegovina "sastoji" od dva entiteta, a ne da su entiteti "sastavili" Bosnu i Hercegovinu. Osim toga, podnosioci poslanici su naveli da su entiteti samo parafirali Dejtonski sporazum, ali da nisu njegovi potpisnici.

33. U odnosu na tačku 11. Zaključaka, podnosioci poslanici su naveli da s aspekta pitanja državne imovine postoji jasna praksa Ustavnog suda (U-10/22), tako da formulacija tog zaključka implicira nepoštovanje odredbe člana VI/5. Ustava Bosne i Hercegovine. Stoga smatraju netačnom i neustavnom tvrdnju tog zaključka da "imovina prema principu generalne klauzule pripada kao nadležnost entiteta".

34. U odnosu na tačku 12. Zaključaka, podnosioci poslanici su naveli da je pravo na samoopredjeljenje naroda dio Povelje Ujedinjenih naroda (član 1. stav 2. i član 55) i to pravo posebno je naglašeno i korišteno u procesu dekolonizacije nakon Drugog svjetskog rata. Istakli su da moderno pravo pravi razliku između internog samoopredjeljenja (narod ostvaruje prava unutar postojeće države kroz autonomiju, političko učešće, očuvanje jezika, kulture itd.) i eksternog samoopredjeljenja (otcjepljenje i formiranje nove države ili pridruživanje susjednoj državi). Podnosioci poslanici navode da je jasno da se u konkretnom slučaju radi o namjeri eksternog samoopredjeljenja, ali da međunarodno pravo to izuzetno rijetko priznaje, osim u slučajevima kada neki narod trpi tešku i trajnu diskriminaciju, represiju i kada mu je onemogućeno interno samoopredjeljenje (npr. Bangladeš 1971. godine i Južni Sudan 2011. godine). Također su naveli da je Međunarodni sud pravde u slučaju Quebeca iz 1998. godine zaključio da "narodi" imaju pravo na samoopredjeljenje, ali da to ne uključuje jednostrano otcjepljenje ukoliko im je omogućeno interno samoopredjeljenje u okviru postojeće države. Podnosioci poslanici stoga smatraju da ni srpski narod ni entitet Republika Srpska nemaju pravo na samoopredjeljenje jer bi to bilo suprotno Ustavu Bosne i Hercegovine, ali i međunarodnom pravu koje ima jasnu sudsku praksu u vezi s tim pitanjem. Osim toga, ukazali su na to da ni Ustav Bosne i Hercegovine ne sadrži bilo kakvu odredbu o pravu naroda na samoopredjeljenje, te da entitet Republika Srpska ima svoje nadležnosti i visok stepen autonomije koji mu je omogućen Dejtonskim sporazumom, odnosno Aneksom IV, koji je ujedno i Ustav Bosne i Hercegovine. Podnosioci poslanici su naveli i da je srpski narod konstitutivni narod u Bosni i Hercegovini i ima visok stepen zaštite svojih ljudskih, građanskih, jezičkih i drugih prava (službeni jezici u BiH su bosanski, srpski i hrvatski, a službena pisma su latinica i ćirilica), te da je podjednako zastupljen u institucijama Bosne i Hercegovine. Također su naveli da je Ustavni sud još 2000. godine u djelimičnoj odluci ustanovio da je neustavna tadašnja preambula Ustava Republike Srpske koja je sadržavala odredbu o pravu srpskog naroda na samoopredjeljenje. Međutim, uprkos tome, ovim zaključkom se daje jasno "zaduženje" Kolegiju Narodne skupštine da pripremi tekst rezolucije o samoopredjeljenju srpskog naroda i Republike Srpske.

35. U odnosu na tačku 13. Zaključaka, podnosioci poslanici su naveli da je činjenica da su predmetni zaključci stupili na snagu danom donošenja – 22. augusta 2025. godine i da su obavezujući za sve organe vlasti u Republici Srpskoj, kao i za službena i odgovorna lica u institucijama Republike Srpske, jedan od razloga zbog kojih postojanje takvih zaključaka na pravnoj snazi direktno utječe na ustavnopravni poredak države Bosne i Hercegovine i na načelo vladavine prava.

36. Podnosioci poslanici su predložili da Ustavni sud utvrdi da postoji spor u vezi sa Zaključcima i da oni nisu u skladu sa čl. I/2. i III/3.b) Ustava Bosne i Hercegovine.

IV. Relevantni propisi

37. U Ustavu Bosne i Hercegovine relevantne odredbe glase:

Član I stav 2.

2. Demokratska načela

Bosna i Hercegovina je demokratska država koja funkcioniše u skladu sa zakonom i na osnovu slobodnih i demokratskih izbora.

Član III stav. 3 tačka b)

b) Entiteti i sve njihove administrativne jedinice će se u potpunosti pridržavati ovog Ustava, kojim se stavljaju van snage zakonske odredbe Bosne i Hercegovine i ustavne i zakonske odredbe entiteta koje mu nisu saglasne, kao i odluka institucija Bosne i Hercegovine. Opšta načela međunarodnog prava su sastavni dio pravnog poretka Bosne i Hercegovine i entiteta.

Član VI stav 5.

Ustavni sud

5. Odluke

Odluke Ustavnog suda su konačne i obavezujuće.

38. Zaključci povodom Informacije u vezi sa odlukom Centralne izborne komisije BiH o prestanku mandata predsjedniku Republike Srpske Miloradu Dodiku broj 02/1-021-1012/25, koje je Narodna skupština usvojila na 24. posebnoj sjednici održanoj 22. augusta 2025. godine, preuzeti sa https://www.narodnaskupstinars.net/?q=la/akti/zaklju%C4%8Dci/zaklju%C4%8Dci-povodom-informacije-u-vezi-sa-odlukom-centralne-izborne-komisije-bih-o-prestanku-mandata-predsjedniku-republike-srpske-miloradu-dodiku na srpskom jeziku, glase:

1. Narodna skupština Republike Srpske usvaja Informaciju u vezi sa odlukom Centralne izborne komisije BiH o prestanku mandata predsjedn[i]ku Republike Srpske Miloradu Dodiku.

2. Narodna skupština Republike Srpske odbacuje svaki vid kolonijalne uprave u BiH, koja je glavni uzročnik ustavno-političke krize, narušavanja vladavine prava i načela ustavnosti i zakonitosti u BiH.

3. Narodna skupština Republike Srpske ne prihvata Kristijana Šmita, njegove odluke, kao i posljedice nastale na osnovu tih odluka. Narodna skupština podsjeća da se Kristijan Šmit samovoljno predstavlja kao visoki predstavnik u BiH, čije imenovanje nije provedeno u skladu sa Aneksom 10 Dejtonskog mirovnog sporazuma, niti je potvrđeno u Savjetu bezbjednosti Ujedinjenih nacija.

4. Narodna skupština Republike Srpske ne prihvata i odbacuje presudu neustavnog Suda BiH izrečenu predsjedniku Republike Srpske, kao i odluku Centralne izborne komisije BiH o prestanku mandata predsjedniku Republike Srpske Miloradu Dodiku.

5. Narodna skupština Republike Srpske konstatuje da je Sud BiH donio presudu na osnovu odluke neizabranog stranca Kristijana Šmita, a ne na osnovu zakona koji je usvojila Parlamentarna skupština BiH, čime je izvršen državni udar i potpuno urušen ustavni poredak BiH definisan Dejtonskim mirovnim sporazumom čiji je potpisnik i Republika Srpska.

6. Narodna skupština Republike Srpske podsjeća da je predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika izabrao narod Republike Srpske na demokratskim i slobodnim izborima. Narodna skupština zahtijeva od predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika da nastavi obavljati funkciju predsjednika Republike Srpske u punom kapacitetu, poštujući Ustav Republike Srpske i izvršavajući svoje ustavne obaveze.

7. Narodna skupština Republike Srpske odbacuje mogućnost provođenja prijevremenih izbora za predsjednika Republike Srpske. Narodna skupština zahtijeva od svih političkih faktora u Republici Srpskoj, političkih partija i pojedinaca da se ne prijavljuju na eventualne prijevremene izbore za predsjednika Republike. Narodna skupština konstatuje da bi prijava i izlazak na takve izbore predstavljali kršenje stavova Narodne skupštine, narušavanje ustavne ravnoteže i poništavanje Republike Srpske kao strane u Dejtonskom mirovnom sporazumu.

8. Narodna skupština zahtijeva od svih organa vlasti, institucija i službenih i odgovornih lica na nivou Republike i na nivou jedinica lokalne samouprave da ne preduzimaju bilo kakve radnje vezane za eventualno provođenje prijevremenih izbora za predsjednika Republike. Narodna skupština naglašava da bi eventualna saradnja sa Centralnom izbornom komisijom BiH povodom ovog pitanja predstavljala izvršavanje krivičnog djela "Nepoštovanje ili neizvršavanje odluka institucija ili organa Republike Srpske" propisanog Krivičnim zakonikom Republike Srpske, član 278a.

9. Narodna skupština Republike Srpske odbacuje odluke i praksu Ustavnog suda BiH koja za cilj ima inkorporisanje visokog predstavnika u ustavni sistem BiH kao nosioca vlasti. Narodna skupština Republike Srpske naglašava da je visoki predstavnik dejtonska kategorija, čiji je obim prava i obaveza regulisan Aneksom 10. Narodna skupština podsjeća da visoki predstavnik nije predviđen u Ustavu BiH, stoga ne može biti nosilac niti jedne vlasti.

10. Narodna skupština Republike Srpske ne prihvata kontinuirane pokušaje razgradnje i ukidanja Republike Srpske kao institucionalnog okvira i državnopravnog subjekta srpskog naroda u kojem svi građani ostvaruju svoja kolektivna i individualna prava temeljena na Ustavu BiH. Narodna skupština podsjeća da je Republika Srpska ugovorna strana u Dejtonskom mirovnom sporazumu i svim njegovim aneksima. S obzirom na svojstvo ugovorne strane, koje je potvrđeno i prilikom usaglašavanja Ženevskih i Njujorških principa, Republika Srpska ima pravo i obavezu da zaštiti Dejtonski mirovni sporazum.

11. Narodna skupština Republike Srpske konstatuje da pravosudni pritisci na institucije imaju za cilj oduzimanje imovine Republike Srpske, čime bi se Srpska razvlastila i obesmislila kao politički i pravni subjekat. Narodna skupština podsjeća da je pitanje imovine decidno riješeno Ustavom BiH i dato u nadležnost entitetima prema principu generalne klauzule.

12. Narodna skupština Republike Srpske zadužuje Kolegijum Narodne skupštine da pripremi tekst Rezolucije o samoopredjeljenju srpskog naroda i Republike Srpske.

13. Ovi zaključci stupaju na snagu danom donošenja.

39. Zaključak broj 02/1-021-1151/25 o izmjenama Zaključaka broj 02/1-021-1012/25, koji je Narodna skupština usvojila na 26. posebnoj sjednici održanoj 24. septembra 2025. godine, glasi:

1. U Zaključcima broj 02/1-021-1012/25 od 22. avgusta 2025. godine, t. 6, 7. i 8. mijenjaju se i glase:

"6. Narodna skupština Republike Srpske podsjeća da je predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika izabrao narod Republike Srpske na demokratskim i slobodnim izborima. U namjeri da se zaštiti srpski narod i Republika Srpska od štetnih posljedica koje bi nastale usljed moguće konfrontacije unutar Republike Srpske i institucija BiH, pozivaju se sve političke partije sa sjedištem u Republici Srpskoj da samostalno odluče o svom učešću na prijevremenim izborima za predsjednika Republike Srpske."

Dosadašnje t. 9, 10, 11, 12. i 13. postaju t. 7, 8, 9, 10. i 11.

2. Ovaj zaključak stupa na snagu danom donošenja.

V. Dopustivost

a) Osporeni opći akt nije na snazi

40. Član 63. stav (1) tačka b) i stav (2) Pravila Ustavnog suda glasi:

(1) Ustavni sud će donijeti odluku kojom obustavlja postupak o zahtjevu/apelaciji kada je u toku postupka:

[...]

b) osporeni opći akt prestao važiti;

[...]

(2) U slučaju iz tač. a) i b) stava (1) ovog člana Ustavni sud će nastaviti postupak ako se radi o očiglednoj povredi odredaba člana II Ustava, ili ukoliko posljedice povrijeđenih prava i sloboda nisu otklonjene [...].

41. Ustavni sud ukazuje da će, prema odredbama člana 63. stav (1) tačka b) Pravila, donijeti odluku kojom obustavlja postupak kada je u toku postupka osporeni opći akt prestao važiti. Prema odredbama člana 63. stav (2) Pravila Ustavnog suda, Ustavni sud može nastaviti postupak ako se radi o očiglednoj povredi odredbi člana II Ustava Bosne i Hercegovine ili ukoliko posljedice povrijeđenih prava i sloboda nisu otklonjene (vidi Ustavni sud, Odluka o dopustivosti broj U-21/14 od 4. decembra 2014. godine, tačka 6, s daljnjim referencama, dostupna na www.ustavnisud.ba).

42. Ustavni sud zapaža da su podnosioci zahtjeva, između ostalog, tražili ocjenu ustavnosti druge rečenice tačke 6. i tač. 7. i 8. osporenih zaključaka. Međutim, nakon podnošenja zahtjevā Narodna skupština je usvojila Zaključak o izmjenama Zaključaka broj 02/1-021-1012/25. Tim zaključkom je izmijenjena druga rečenica tačke 6, dok su tač. 7. i 8. brisane, a dotadašnje tač. 9, 10, 11, 12. i 13. postale su tač. 7, 8, 9, 10. i 11 (vidi tač. 12. i 39. ove odluke). Dakle, proizlazi da druga rečenica tačke 6. i tač. 7. i 8. osporenih zaključaka nisu na snazi.

43. Razmatrajući mogućnost nastavka postupka u smislu člana 63. stav (2) Pravila Ustavnog suda, Ustavni sud zapaža da su osporeni zaključci stupili na snagu 22. augusta 2025. godine. Ustavni sud je Odlukom o privremenoj mjeri broj U-28/25 od 10. septembra 2025. godine privremeno stavio van snage tač. 6, 7. i 8. Zaključaka ab initio i sve akte donesene na osnovu tač. 6, 7. i 8. Zaključaka. Također je privremeno zabranio svim zakonodavnim, izvršnim i sudskim institucijama u Republici Srpskoj, kao i svim službenim ili odgovornim licima u tim institucijama Republike Srpske ili jedinicama lokalne samouprave ili bilo kojem organu jedinice lokalne samouprave, kao i službenim ili odgovornim licima iz Republike Srpske koja obavljaju dužnost u institucijama Bosne i Hercegovine da preduzimaju bilo kakve radnje na osnovu tač. 6, 7. i 8. Zaključaka do donošenja konačne odluke Ustavnog suda o podnesenom zahtjevu za ocjenu ustavnosti (vidi tačku 3. ove odluke). Odluka o privremenoj mjeri je bila na snazi do donošenja ove odluke Ustavnog suda. Imajući u vidu navedeno, Ustavni sud ukazuje da osporeni zaključci nikada nisu ni stupili na snagu i nisu mogli proizvoditi pravno dejstvo jer su stavljeni van snage ab initio navedenom odlukom o privremenoj mjeri. Stoga, Ustavni sud smatra da se u takvoj situaciji ne može zaključiti da se radi o očiglednoj povredi odredbi člana II Ustava Bosne i Hercegovine, niti da posljedice povrijeđenih prava i sloboda nisu otklonjene.

44. Imajući u vidu navedeno, Ustavni sud je zaključio da su se stekli uvjeti za obustavljanje postupka u smislu člana 63. stav (1) tačka b) Pravila Ustavnog suda u dijelu u kojem je tražena ocjena ustavnosti druge rečenice tačke 6. i tač. 7. i 8. osporenih zaključaka.

b) Nadležnost Ustavnog suda

45. Pri ispitivanju dopustivosti zahtjeva u odnosu na ostale tačke osporenih zaključaka, Ustavni sud je pošao od odredbe člana VI/3.a) Ustava Bosne i Hercegovine koja glasi:

a) Ustavni sud je jedini nadležan da odlučuje o bilo kojem sporu koji se javlja po ovom Ustavu između dva entiteta, ili između Bosne i Hercegovine i jednog ili oba entiteta, te između institucija Bosne i Hercegovine, uključujući ali ne ograničavajući se na to:

[...]

- Da li je bilo koja odredba ustava ili zakona jednog entiteta u skladu sa ovim Ustavom.

Sporove može pokrenuti član Predsjedništva, predsjedavajući Vijeća ministara, predsjedavajući, ili njegov zamjenik, bilo kojeg doma Parlamentarne skupštine; jedna četvrtina članova/delegata bilo kojeg doma Parlamentarne skupštine, ili jedna četvrtina članova bilo kojeg doma zakonodavnog organa jednog entiteta.

46. Član 19. tačka a) Pravila Ustavnog suda glasi:

Zahtjev nije dopustiv ako postoji neki od sljedećih slučajeva:

a) Ustavni sud nije nadležan za odlučivanje;

47. Zahtjeve za ocjenu ustavnosti podnijeli su član Predsjedništva BiH i četrnaest članova Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine BiH, što znači da su zahtjeve podnijeli ovlašteni subjekti u smislu člana VI/3.a) Ustava Bosne i Hercegovine.

48. Ustavni sud zapaža da podnosioci zahtjeva traže ocjenu ustavnosti Zaključaka kao akata niže pravne snage od zakona. Stoga se postavlja pitanje nadležnosti Ustavnog suda da ocjenjuje ustavnost tih akata u smislu člana VI/3.a) Ustava Bosne i Hercegovine.

49. U vezi s tim, Ustavni sud zapaža da nije sporno da predmet zahtjeva za ocjenu ustavnosti nisu ni ustav niti zakoni entiteta u smislu člana VI/3.a) Ustava Bosne i Hercegovine. Ustavni sud ukazuje na to da je u svojoj dosadašnjoj praksi, u situacijama kada je pokretano pitanje usaglašenosti nekog općeg akta koji nije izričito naveden u odredbi člana VI/3.a) Ustava Bosne i Hercegovine, u svakom pojedinačnom predmetu cijenio karakter i pravnu prirodu osporenih akata u odnosu na nadležnost koja mu je dodijeljena na osnovu navedenog člana, te shodno tome izražavao stav hoće li konkretni zahtjev za ispitivanje tih akata ocijeniti dopustivim. Dakle, Ustavni sud ukazuje da se prilikom razmatranja nadležnosti u takvim slučajevima ne ograničava samo na vrstu akata, nego u svakom konkretnom slučaju ispituje i ad hoc odlučuje je li moguće prihvatiti nadležnost.

50. Ustavni sud podsjeća na stav da sama činjenica da su pobijane odredbe sadržane u pravnim aktima koji nisu izričito pobrojani u članu VI/3.a) Ustava Bosne i Hercegovine nije, bez izuzetka, prepreka za odlučivanje Ustavnog suda. Međutim, to u isto vrijeme ne znači i da svaki takav pravni akt može biti predmet ocjene ustavnosti u smislu nadležnosti iz citirane ustavne odredbe, kao i da će svako pozivanje na načela sadržana u Ustavu Bosne i Hercegovine nužno rezultirati postojanjem spora za koji je jedino Ustavni sud nadležan za odlučivanje (vidi, mutatis mutandis, između ostalih, U-28/13, tačka 17).

51. Polazeći od navedenog, Ustavni sud ukazuje da se prilikom razmatranja nadležnosti ne ograničava samo na vrstu akata, već je neophodno temeljito analizirati sadržaj spornih akata i posljedice koje taj akt proizvodi. Tako je Ustavni sud prihvatio nadležnost da ocjenjuje ustavnost zaključaka koje je donijela Narodna skupština u slučaju kada je njima uspostavljena obaveza za organe javne vlasti Republike Srpske koja se ticala pitanja razgraničenja nadležnosti između entiteta i države, te mogućnosti preuzimanja nadležnosti između entiteta i države, kao pitanja iz člana III/5. Ustava Bosne i Hercegovine (op. cit., U-2/22, tač. 64–39). Istovremeno, Ustavni sud je odbio uspostaviti nadležnost za ocjenjivanje zaključaka Narodne skupštine u dijelu u kojem su se oni odnosili na izražavanje političkih stavova Narodne skupštine o općim pitanjima (kao što su nepostojanje ustavnopravnog kontinuiteta Bosne i Hercegovine, asimetrični način organizacije države, neustavnost zakona koje je nametnuo visoki predstavnik i sl.), odnosno na vlastito tumačenje Narodne skupštine o raspodjeli nadležnosti između entiteta Republika Srpska i države Bosne i Hercegovine (idem, tačka 75). Također, Ustavni sud je prihvatio nadležnost da ispituje ustavnost odluke Narodne skupštine o raspisivanju republičkog referenduma jer je referendumsko pitanje bilo u suprotnosti s konačnom i obavezujućom odlukom Ustavnog suda, pa je odluka o raspisivanju referenduma pokretala pitanje povrede čl. I/2. i VI/5. Ustava Bosne i Hercegovine (op. cit., U-10/16, tač. 32–40). Ustavni sud je prihvatio nadležnost i utvrdio postojanje ustavnog spora i u slučaju kada je Vlada Republike Srpske donijela Odluku o vršenju provjere tačnosti i istinitosti podataka prilikom prijave prebivališta na teritoriji Republike Srpske jer je ta odluka regulirala zakonsku materiju koja je već regulirana državnim zakonom, zbog čega je u suprotnosti s ustavnim načelima odgovornosti entiteta i vladavine prava iz čl. III/3.b) i I/2. Ustava Bosne i Hercegovine (vidi Ustavni sud, Odluka o dopustivosti i meritumu broj U-10/14, tač. 77–79. s daljnjim referencama). Konačno, Ustavni sud nije prihvatio nadležnost kada su osporavani zaključci kojima je Narodna skupština izražavala političke stavove – usvajanjem Informacije o rušenju Ustava Bosne i Hercegovine – mjere i zadaci u cilju očuvanja Ustava Bosne i Hercegovine, konstatiranjem da je Sud BiH donio odluku na osnovu odluke Christiana Schmidta, što je okarakterizirano kao državni udar i urušavanje ustavnog poretka, te osuđivanjem postupanja Tužilaštva BiH prema narodnim poslanicima u Narodnoj skupštini (vidi Ustavni sud, Odluka o dopustivosti i meritumu broj U-7/25 od 29. maja 2025. godine, tačka 35, dostupna na www.ustavnisud.ba). S druge strane, Ustavni sud je u tom predmetu prihvatio nadležnost u odnosu na dio osporavanih zaključaka kojim su ustanovljene konkretne pravne obaveze – traženo je od Pravobranilaštva RS da podnese krivičnu prijavu protiv svih tužilaca Tužilaštva BiH i sudija Suda BiH koji su postupali po odluci visokog predstavnika, konstatirano da su ništavne odluke Suda BiH, Tužilaštva BiH, VSTV-a i SIPA-e, te je zadužena Vlada RS da pripremi i uputi u Narodnu skupštinu zakone kojima će zabraniti djelovanje organa koji nisu definirani Ustavom Bosne i Hercegovine (idem).

52. Vraćajući se na konkretan predmet, Ustavni sud najprije zapaža da se osporeni zaključci po svom sadržaju mogu razvrstati u tri kategorije. Prvo, politički stavovi kojima se izražavaju mišljenja o situaciji u BiH i odlukama stranih ili državnih organa; drugo, nalozi i konkretne obaveze upućene pojedincima i institucijama; i treće, izražavanje neprihvatanja i osporavanje konkretnih odluka Suda BiH, CIKBiH i Ustavnog suda. U skladu sa svojom dosadašnjom praksom, Ustavni sud će te zaključke razmotriti s aspekta svoje nadležnosti.

53. U vezi s tim, Ustavni sud ukazuje da se osporenim zaključcima, u pretežnom dijelu, izražavaju politički stavovi Narodne skupštine. Tako je usvojenom informacijom odbačen svaki vid kolonijalne uprave u BiH koji je okarakteriziran kao glavni uzročnik ustavno-političke krize i izražen je stav o neprihvatanju Christiana Schmidta i njegovih odluka jer njegovo imenovanje nije potvrđeno u Vijeću sigurnosti UN-a (tač. 1–3). Zatim je konstatirano da je "Sud BiH donio presudu na osnovu odluke neizabranog stranca Kristijana Šmita, a ne na osnovu zakona koji je usvojila Parlamentarna skupština BiH", što je okarakterizirano kao državni udar (tačka 5). Dalje je navedeno da je predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika izabrao narod Republike Srpske na demokratskim i slobodnim izborima (prva rečenica tačke 6). Zatim je naglašeno da je visoki predstavnik dejtonska kategorija, ali nije predviđen u Ustavu Bosne i Hercegovine, zbog čega ne može biti nosilac niti jedne vlasti (druga rečenica tačke 9). Izražen je i stav o neprihvatanju "pokušaja razgradnje i ukidanja Republike Srpske" koja je ugovorna strana u Dejtonskom sporazumu i svim njegovim aneksima (tačka 10). Konačno, konstatirano je da "pravosudni pritisci na institucije imaju za cilj oduzimanje imovine Republike Srpske" i da je to pitanje decidirano riješeno Ustavom Bosne i Hercegovine i dato u nadležnost entitetima prema načelu generalne klauzule (tačka 11). Imajući u vidu da je Narodna skupština u citiranom dijelu osporenih zaključaka izrazila političke stavove, koji nemaju normativni karakter općeg pravnog akta, ne postoji nadležnost Ustavnog suda za odlučivanje (idem, U-7/25, tačka 36. s daljnjim referencama).

54. Nadalje, Ustavni sud zapaža da je tačkom 12 (koja je nakon izmjena postala tačka 10, vidi tač. 12, 39. i 44. ove odluke) osporenih zaključaka zadužen Kolegij Narodne skupštine da pripremi tekst rezolucije o samoopredjeljenju srpskog naroda i Republike Srpske. Imajući u vidu navedeno, za Ustavni sud je nesporno da je tom tačkom osporenih zaključaka uspostavljena konkretna obaveza, odnosno dat nalog, čija je primjena obavezna za institucije, službena ili odgovorna lica i pojedince. U tom pogledu, Ustavni sud ukazuje na to da je članom 182. stav 2. Poslovnika Narodne skupštine propisano da se "zaključci dostavljaju organima i organizacijama na koje se odnose" (op. cit., Odluka o privremenoj mjeri broj U-28/25, tačka 34). Stoga se nesporno radi o aktu koji ima karakter općeg normativnog pravnog akta, zbog čega u tom dijelu nesporno postoji nadležnost Ustavnog suda (op. cit., U-7/25, tač. 35. i 36).

55. Ustavni sud dalje primjećuje da je u osporenim zaključcima navedeno da se ne prihvataju i da se odbacuju presuda "neustavnog Suda BiH" izrečena Miloradu Dodiku, kao i odluka CIKBiH o prestanku njegovog mandata (tačka 4). Također je izraženo neprihvatanje i odbacivanje odluka i prakse Ustavnog suda, čiji je cilj inkorporiranje visokog predstavnika u ustavni sistem BiH kao nosioca vlasti (prva rečenica tačke 9, koja je nakon izmjena postala tačka 7; vidi tač. 12, 39. i 44. ove odluke). Ustavni sud ukazuje da, iako se na prvi pogled radi o konstatacijama bez konkretnog naloga, suština tih tačaka Zaključaka je u tome da se negira pravni učinak konkretnih pravomoćnih odluka Suda BiH, CIKBiH i Ustavnog suda. Naime, formulacije "ne prihvata" i "odbacuje" nemaju samo deklaratoran karakter, već imaju pravni značaj jer se njima direktno nastoji osporiti nastupanje pravnih posljedica konkretnih odluka Suda BiH i CIKBiH. Navedeni zaključak se odnosi i na prvu rečenicu tačke 9. Zaključaka. Naime, iz formulacije te tačke bi se dalo zaključiti da se radi o izražavanju političkog stava Narodne skupštine o pitanju položaja visokog predstavnika u pravnom sistemu Bosne i Hercegovine, na šta Narodna skupština nesporno ima pravo. Međutim, to pitanje je već riješeno u praksi Ustavnog suda (vidi Ustavni sud, Odluka broj U-9/00 od 3. novembra 2000. godine, tačka 5), čije odluke su konačne i obavezujuće u smislu člana VI/5. Ustava Bosne i Hercegovine. Stoga se i prvom rečenicom tačke 9. Zaključaka, u suštini, osporavaju konkretne odluke Ustavnog suda, koje su konačne i obavezujuće u smislu člana VI/5. Ustava Bosne i Hercegovine Dakle, tačka 4. i prva rečenica tačke 9. osporenih zaključaka imaju pravno relevantnu težinu jer se njima dovodi u pitanje obavezujuća snaga konkretnih pravomoćnih odnosno konačnih sudskih odluka i odluka organa uprave, a ne izražava se apstraktan stav o nekom pitanju. Stoga, Ustavni sud smatra da iako navedene tačke Zaključaka ne uspostavljaju konkretne obaveze odnosno naloge za nekoga, one sadrže implicitan nalog da se konkretne odluke ne poštuju i ne provode. Iz tog razloga, primjena navedenih tačaka osporenih zaključaka u praksi može utjecati na izvršenje konkretnih odluka i presuda, čime se dovodi u pitanje obavezujući karakter tih odluka, naročito imajući u vidu već citirani član 182. stav 2. Poslovnika Narodne skupštine. Osim toga, Ustavni sud ima u vidu da takva praksa Narodne skupštine predstavlja nastavak osporavanja djelovanja tih institucija i odluka institucija (op. cit., U-7/25), te je jasno da pokreće pitanja vladavine prava i poštovanja konačnih i obavezujućih odluka Ustavnog suda iz čl. I/2. i VI/5. Ustava Bosne i Hercegovine. Stoga, imajući u vidu sadržaj i posljedice koje proizvode tačka 4. i prva rečenica tačke 9. osporenih zaključaka, Ustavni sud smatra da postoji njegova nadležnost da ocjenjuje njihovu ustavnost.

56. Imajući u vidu sadržaj tačke 4, prve rečenice tačke 9. i tačke 12. osporenih zaključaka, Ustavni sud smatra da se one odnose na pitanja poštovanja vladavine prava iz člana I/2. Ustava Bosne i Hercegovine, te obaveze poštovanja odluka institucija Bosne i Hercegovine iz člana III/3.b) Ustava Bosne i Hercegovine i odluka Ustavnog suda iz člana VI/5. Ustava Bosne i Hercegovine. Stoga se nesporno radi o pitanjima koja proizlaze iz Ustava Bosne i Hercegovine, iz čega slijedi da je zahtjev u tom dijelu dopustiv. S druge strane, ne postoji nadležnost Ustavnog suda za odlučivanje u odnosu na tač. 1–3, 5, prvu rečenicu tačke 6, drugu rečenicu tačke 9. te tač. 10. i 11. osporenih zaključaka.

VI. Meritum

57. Podnosioci zahtjeva navode da osporeni zaključci nisu u skladu sa čl. I/2, III/3.b) i VI/5. Ustava Bosne i Hercegovine.

58. Čl. I/2, III/3.b) i VI/5. Ustava Bosne i Hercegovine glase:

Član I stav 2.

2. Demokratska načela

Bosna i Hercegovina je demokratska država koja funkcioniše u skladu sa zakonom i na osnovu slobodnih i demokratskih izbora.

Član III stav. 3 tačka b)

b) Entiteti i sve njihove administrativne jedinice će se u potpunosti pridržavati ovog Ustava, kojim se stavljaju van snage zakonske odredbe Bosne i Hercegovine i ustavne i zakonske odredbe entiteta koje mu nisu saglasne, kao i odluka institucija Bosne i Hercegovine. Opšta načela međunarodnog prava su sastavni dio pravnog poretka Bosne i Hercegovine i entiteta.

Član VI stav 5.

Ustavni sud

5. Odluke

Odluke Ustavnog suda su konačne i obavezujuće.

a) U odnosu na tačku 4. i prvu rečenicu tačke 9. Zaključaka

Tačka 4.

Narodna skupština Republike Srpske ne prihvata i odbacuje presudu neustavnog Suda BiH izrečenu predsjedniku Republike Srpske, kao i odluku Centralne izborne komisije BiH o prestanku mandata predsjedniku Republike Srpske Miloradu Dodiku.

Prva rečenica tačke 9.

Narodna skupština Republike Srpske odbacuje odluke i praksu Ustavnog suda BiH koja za cilj ima inkorporisanje visokog predstavnika u ustavni sistem BiH kao nosioca vlasti.

59. Ustavni sud podsjeća da je u svojoj dosadašnjoj praksi član I/2. Ustava Bosne i Hercegovine tumačio na način da sadrži načelo vladavine prava (vidi, između ostalih, Ustavni sud, odluke o dopustivosti i meritumu br. U-21/16 od 1. juna 2017. godine, tačka 19, i U-6/06 od 29. marta 2008. godine, tačka 22). Ustavni sud naglašava da načelo vladavine prava podrazumijeva da svi zakoni, drugi propisi, kao i postupci nosilaca vlasti moraju biti u skladu s ustavom. Osim toga, to načelo zahtijeva da svi entitetski i kantonalni ustavi, zakoni i drugi propisi koji se donose moraju biti usklađeni s ustavnim načelima. To dalje znači da pravni sistem počiva na hijerarhiji pravnih akata, počevši od ustava kao najvišeg pravnog akta pa do podzakonskih akata (vidi, između ostalih, Ustavni sud, odluke o dopustivosti i meritumu br. U-21/16 od 1. juna 2017. godine, tačka 19, i U-6/06 od 29. marta 2008. godine, tačka 22). Također, Ustavni sud ukazuje da načelo vladavine prava u sebi podrazumijeva i načelo podjele vlasti, odnosno jasno uspostavljen djelokrug ovlaštenja zakonodavne, izvršne i sudske vlasti (op. cit., U-7/25, tačka 60).

60. Također, Ustavni sud podsjeća i da je u svojoj praksi već zauzeo jasan stav o ustavnoj obavezi poštovanja državnih zakona. Tako je u Odluci broj U-14/04 Ustavni sud istakao da "donošenje entitetskih zakona oprečno proceduri koja je propisana državnim zakonima pokreće pitanje ustavnosti takvih zakona u smislu odredbi člana III/3.b) Ustava Bosne i Hercegovine, te da se obaveze koje nameću državni zakoni moraju poštovati" (vidi Ustavni sud, Odluka o dopustivosti i meritumu broj U-14/04 od 29. oktobra 2010. godine, objavljena u "Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 23/05). U tom pogledu Ustavni sud ukazuje i na svoju dobro utvrđenu praksu prema kojoj do povrede člana III/3.b) Ustava Bosne i Hercegovine, uključujući i povredu načela vladavine prava iz člana I/2. Ustava Bosne i Hercegovine, može doći ako zakoni entiteta nisu usklađeni s državnim zakonom koji u relevantnoj oblasti sadrži takav zahtjev (vidi Ustavni sud, odluke o dopustivosti i meritumu br. U-2/11 od 27. juna 2011. godine, U-4/12 od 26. juna 2012. godine, U-26/13 od 26. marta 2015. godine, U-11/15 od 6. aprila 2016. godine, U-17/22 od 1. i 2. decembra 2022. godine, U-22/18 od 5. jula 2019. godine, U-10/21 od 2. decembra 2021. godine, U-9/22 od 26. maja 2022. godine, U-3/21 od 28. septembra 2023. godine, U-2/24 od 30. maja 2024. godine i U-12/24 od 19. septembra 2024. godine, sve dostupne na www.ustavnisud.ba).

61. Vraćajući se na konkretan predmet, Ustavni sud zapaža da je u tački 4. i prvoj rečenici tačke 9. osporenih zaključaka navedeno da se ne prihvataju i da se odbacuju presuda "neustavnog Suda BiH" izrečena Miloradu Dodiku i odluka CIKBiH o prestanku njegovog mandata, kao i odluke i praksa Ustavnog suda čiji je cilj inkorporiranje visokog predstavnika u ustavni sistem BiH kao nosioca vlasti.

62. U vezi s tim, Ustavni sud ukazuje da je Miloradu Dodiku prestao mandat predsjednika Republike Srpske na osnovu presude Suda BiH i Odluke CIKBiH, koji je raspisao izbore za tu funkciju (vidi tačku 7. ove odluke). Stoga se navedenim tačkama osporenih zaključaka, u suštini, pokušavaju anulirati pravne posljedice presude Suda BiH, koja je bila osnov da CIKBiH donese deklaratornu odluku kojom je potvrdio prestanak mandata Milorada Dodika kao predsjednika Republike Srpske i odluku o raspisivanju prijevremenih izbora. U vezi s tim, Ustavni sud ponavlja da odluka CIKBiH kojom su raspisani prijevremeni izbori za predsjednika Republike Srpske predstavlja odluku institucija BiH koje su entiteti dužni poštovati u smislu člana III/3.b) Ustava Bosne i Hercegovine (op. cit., Odluka o privremenoj mjeri broj U-28/25, tačka 36).

63. Imajući u vidu da je na osnovu odluke nadležne državne institucije Miloradu Dodiku prestao mandat predsjednika Republike Srpske i da su raspisani i održani izbori za tu funkciju, za Ustavni sud je nesporno da je odbacivanje konkretne presude Suda BiH, odluke CIKBiH i odluka Ustavnog suda iz tačke 4. i prve rečenice tačke 9. Zaključaka u direktnoj koliziji s obavezom poštovanja odluka državnih institucija iz člana III/3.b) Ustava Bosne i Hercegovine. Osim toga, takvo postupanje je u suprotnosti s načelom vladavine prava iz člana I/2. Ustava Bosne i Hercegovine, prema kojem se konačne i pravomoćne odluke institucija ne mogu preispitivati, već se moraju izvršavati. Naime, Narodna skupština kao zakonodavna vlast na ovaj način, u suštini, derogira pravomoćnu presudu Suda BiH i odluke CIKBiH i Ustavnog suda. Na taj način se narušava i načelo podjele vlasti kao inherentni segment vladavine prava jer se entitetska zakonodavna vlast upliće u ingerencije državnog pravosuđa kao druge grane vlasti koja je nezavisna u odnosu na zakonodavnu vlast, kao i u ingerencije Ustavnog suda kao nezavisnog kontrolora tri stuba vlasti i čuvara Ustava Bosne i Hercegovine.

64. Imajući u vidu sve navedeno, Ustavni sud smatra da su tačka 4. i prva rečenica tačke 9. osporenih zaključaka u suprotnosti sa čl. I/2, III/3.b) i VI/5. Ustava Bosne i Hercegovine.

b) U odnosu na tačku 12. Zaključaka

Tačka 12.

Narodna skupština Republike Srpske zadužuje Kolegijum Narodne skupštine da pripremi tekst Rezolucije o samoopredjeljenju srpskog naroda i Republike Srpske.

65. U odnosu na ovu tačku osporenih zaključaka, Ustavni sud zapaža da se njom zadužuje Kolegij Narodne skupštine da pripremi tekst rezolucije o samoopredjeljenju srpskog naroda i Republike Srpske. U vezi s tim, Ustavni sud podsjeća da je u Djelimičnoj odluci broj U-5/98 ispitivao ustavnost Preambule Ustava Republike Srpske u kojoj je, između ostalog, bilo navedeno "neotuđivo i neprenosivo pravo srpskog naroda na samoopredjeljenje" (vidi Ustavni sud, Djelimična odluka broj U-5/98 od 30. juna i 1. jula 2000. godine). U toj odluci Ustavni sud je ukazao da "postojanje ustava, naziv 'Republika' ili državljanstvo nisu per se dokaz državnosti. Iako je u saveznim državama često slučaj da sastavni entiteti imaju ustav, čak i da mogu biti nazivani republikama ili davati državljanstvo, svi ti institucionalni elementi su dodijeljeni ili garantirani saveznim ustavom. Isto vrijedi i za Bosnu i Hercegovinu" (idem, tačka 28). Dalje je ukazano da član I/1. Ustava BiH očigledno ustanovljuje činjenicu da jedino Bosna i Hercegovina nastavlja "svoje pravno postojanje po međunarodnom pravu kao država, sa unutrašnjom strukturom modificiranom ovim Ustavom". Zatim član I/3. uspostavlja dva entiteta – Federaciju Bosne i Hercegovine i Republiku Srpsku – kao sastavne dijelove države Bosne i Hercegovine. Nadalje, kao što se može vidjeti, npr. iz člana III/2. Ustava BiH, entiteti su podređeni suverenitetu Bosne i Hercegovine. Za razliku od primjera sastavnih jedinica saveznih država koje se i same nazivaju državama, u slučaju Bosne i Hercegovine je iz ovoga jasno da Ustav BiH nije priznao Republiku Srpsku niti Federaciju Bosne i Hercegovine kao "države", već ih, umjesto toga, naziva "entitetima" (idem, tačka 29). Slijedom navedenog, Ustavni sud je zaključio da Ustav Bosne i Hercegovine ne ostavlja prostora za bilo kakav "suverenitet" entiteta ili pravo na "samoorganiziranje" zasnovano na ideji "teritorijalne odvojenosti" (idem, tačka 30). Stoga je utvrdio da sva navođenja suvereniteta, državne samostalnosti, stvaranja države, te svestranog i tijesnog povezivanja Republike Srpske s drugim državama srpskog naroda u odredbama Preambule Ustava Republike Srpske krše član I/1. u vezi sa članom I/3. i članom III/2.a) i 5. Ustava Bosne i Hercegovine koji garantiraju suverenitet, teritorijalni integritet, političku nezavisnost i međunarodni subjektivitet Bosne i Hercegovine (idem, tačka 32).

66. Dakle, proizlazi da je Ustavni sud u svojoj praksi već utvrdio da prema Ustavu Bosne i Hercegovine entiteti nemaju pravo na samoopredjeljenje koje bi dozvolilo samoorganizaciju i teritorijalno otcjepljenje jer je to u suprotnosti sa čl. I/3. i III/2.a) i 5. Ustava Bosne i Hercegovine, a taj stav je konačan i obavezujući u smislu člana VI/5. Ustava Bosne i Hercegovine. Međutim, uprkos tome, tačkom 12. osporenih zaključaka zadužuje se Kolegij Narodne skupštine da pripremi tekst rezolucije o samoopredjeljenju srpskog naroda i Republike Srpske. Navedeni razlozi su dovoljni da Ustavni sud zaključi da je tačka 12. osporenih zaključaka u suprotnosti sa čl. I/3, III/2.a) i 5. i VI/5. Ustava Bosne i Hercegovine.

67. Odlučujući o djelovanju odluke Ustavnog suda, u skladu sa članom 61. st. (1), (2) i (3) Pravila Ustavnog suda, Ustavni sud je utvrdio da se tačka 4, prva rečenica tačke 9. i tačka 12. osporenih zaključaka stavljaju van snage i prestaju važiti od dana njihovog usvajanja na 24. posebnoj sjednici održanoj 22. augusta 2025. godine jer nisu objavljene u službenom glasilu.

VII. Zaključak

68. Ustavni sud zaključuje da su tačka 4. i prva rečenica tačke 9. osporenih zaključaka kojima se odbacuju konkretne presude Suda BiH, odluke CIKBiH i odluka Ustavnog suda u suprotnosti sa članom III/3.b) Ustava Bosne i Hercegovine jer su u direktnoj koliziji s odlukom CIKBiH od 28. augusta 2025. godine, te u suprotnosti s načelom vladavine prava iz člana I/2. Ustava Bosne i Hercegovine, prema kojem se konačne i pravomoćne odluke institucija ne mogu preispitivati, već se moraju izvršavati, a Narodna skupština kao zakonodavna vlast nema pravo da se upliće u ingerencije pravosuđa niti u ingerencije Ustavnog suda.

69. Ustavni sud zaključuje da je tačka 12. osporenih zaključaka u suprotnosti sa čl. I/3, III/2.a) i 5. i VI/5. Ustava Bosne i Hercegovine jer je Ustavni sud u svojoj praksi već utvrdio da prema Ustavu Bosne i Hercegovine entiteti nemaju pravo na samoopredjeljenje jer je to u suprotnosti sa čl. I/3. i III/2.a) i 5. Ustava Bosne i Hercegovine, a taj stav je konačan i obavezujući u smislu člana VI/5. Ustava Bosne i Hercegovine.

70. Na osnovu člana 19. stav (1) tačka a), člana 59. st. (1) i (2) i člana 61. st. (1), (2) i (3) Pravila Ustavnog suda, Ustavni sud je odlučio kao u dispozitivu ove odluke.

71. Prema članu VI/5. Ustava Bosne i Hercegovine, odluke Ustavnog suda su konačne i obavezujuće.

Predsjednik
Ustavnog suda Bosne i Hercegovine
Mirsad Ćeman, s. r.